Internet to globalna sieć komputerowa, która połączyła ze sobą świat i stała się jedną z najważniejszych technologii cyfrowych w codziennym życiu człowieka. Ale jak naprawdę działa i jak się rozwinął? W tym artykule przyjrzymy się historii internetu, jego budowie, protokołom, a także najważniejszym zastosowaniom.
Historia internetu
Internet ma swoje początki w czasach zimnej wojny, gdy wojskowi naukowcy Stanów Zjednoczonych opracowali pierwszą wersję sieci komputerowej. W 1969 roku ARPAnet łączył już różne ośrodki naukowe i wojskowe, aby umożliwić wymianę informacji. Od tego czasu sieć przeszła rewolucję – stała się komercyjna, globalna, przyswojona przez różnego rodzaju środowiska. Edukacyjne, naukowe, biznesowe czy artystyczne – każde z tych środowisk znalazło w internecie miejsce dla siebie.
W latach 80. wprowadzono na rynek nowoczesne komputery osobiste, które zaczęły zyskiwać coraz większą popularność. W tamtym okresie stworzono też pierwsze sieci lokalne (Local Area Networks, LAN) w celu ułatwienia komunikacji i dzielenia się zasobami wewnątrz jednej placówki. W 1989 roku Tim Berners-Lee wprowadził pierwsze standardy dotyczące przeglądania stron internetowych, co dało początek World Wide Web (WWW).
Budowa sieci internetowej
Sieć internetowa składa się z kilku kluczowych elementów. Bramą do internetu są dostawcy usług internetowych (ISP), którzy oferują różne formy połączenia (kablowe, bezprzewodowe etc.) oraz usług, takich jak hosting stron i kont email. Wymiana danych pomiędzy ISP jest możliwa dzięki centrów danych oraz punktom wymiany internetowej (Internet Exchange Points, IXP).
W przesyłaniu danych w internecie kluczową rolę odgrywa infrastruktura teleinformatyczna, której istotnym elementem są routery, odpowiedzialne za kierowanie transferu. Internet opiera się również na oprogramowaniu, które pozwala na realizację różnych usług i funkcji.
W strukturze sieci internetowej wyróżniamy wiele hierarchii rzędu użytkownika. Wspomniane wcześniej ISP to tzw. dostawcy pierwszego rzędu. W kolejnej hierarchii są sieci drugiego rzędu, które ściśle współpracują z ISP. Na kolejnych poziomach znajdują się m.in. sieci lokalne oraz urządzenia końcowe (takie jak komputery osobiste).
Protokoły i standardy
W sieci internetowej można spotkać wiele protokołów, które odpowiadają za różne aspekty użyteczności oraz jakość przesyłanych danych. Dwa podstawowe protokoły, na których opiera się przesyłanie informacji to:
- IP – Internet Protocol – odpowiada za usługę adresowania w sieci;
- TCP – Transmission Control Protocol – zarządza przesyłem danych, kontroluje błędy i utraty;
Większość protokołów internetowych działa w modelu architektury warstwowej, gdzie każda warstwa ma swoje funkcje i zasady komunikacji. Model ten jest nazywany „osią”, co odnosi się do technicznej nazwy anglojęzycznej – OSI model (Open Systems Interconnection).
W przypadku internetu najbardziej popularnym protokołem jest protokół HTTP (HyperText Transfer Protocol), który pozwala na wysyłanie i odbieranie stron internetowych oraz innych treści. Inne protokoły to m.in. SMTP (poczta elektroniczna), HTTPS (bezpieczne przesyłanie danych), FTP (transfer plików) czy DNS (zarządzanie nazwami i adresami domen).
Najważniejsze zastosowania internetu
Internet prowadzi do kreowania i rozwijania wielu nowych funkcji i usług, które zmieniają sposób, w jaki działają firmy, instytucje oraz życie codzienne. Oto kilka z najbardziej istotnych zastosowań:
- Komunikacja – serwisy i aplikacje do kontaktów (e-mail, czaty itp.);
- Media społecznościowe – profile, grupy, strony, portale, fora;
- Bankowość elektroniczna oraz usługi finansowe;
- Handel elektroniczny – zakupy, płatności, aukcje, reklama;
- Edukacja – dostęp do materiałów, uczestniczenie w kursach, komunikacja naukowa;
- Rozrywka – filmy, muzyka, gry;
- Praca zdalna – home office, telekonferencje, outsourcing;
- Administracja publiczna – e-urząd, dostęp do danych;
Rodzaje połączeń internetowych
Z biegiem czasu pojawiło się wiele różnych technologii pozwalających na acces do internetu. Użytkownicy mogą korzystać z internetu za pomocą różnych rodzajów połączeń, takich jak:
- Przez modem telefoniczny – dawniej bardzo popularne, obecnie bardzo rzadko stosowane;
- Przez łącze kablowe – oferowane przez większość ISP na świecie;
- Przez łącze optyczne – szybkie, bardzo stabilne;
- Przez sieć GSM, 3G, 4G – dostęp do internetu dla komórek;
- Przez Wi-Fi – uniwersalne i popularne, w ofercie wielu ISP;
- Przez usługi satelitarne – najmniej popularne, stosowane w miejscach o słabym zasięgu.
Bezpieczeństwo w internecie
Kiedy korzystamy z internetu, warto pamiętać o zagrożeniach związanych z działalnością złośliwego oprogramowania oraz działaniami cyberprzestępców. Ochrona przed nimi obejmuje takie aspekty, jak: stosowanie aktualnego oprogramowania antywirusowego, odpowiednie zabezpieczanie danych osobistych, backup, unikanie otwierania podejrzanych wiadomości czy stron, korzystanie z usług przez bezpieczne przeglądanie (https) itp.
Wiele zagrożeń można zminimalizować, podejmując odpowiednie środki ostrożności oraz dbając o aktualizację oprogramowania i systemów jak również korzystając z rozwiązań technologicznych, takich jak firewalle, bramki bezpieczeństwa czy usługi dostawców zapewniających ścianę ogniową.
Internet to złożona struktura połączeń, które łączą miliardy użytkowników na całym świecie. Dzięki istniejącym standardom i protokołom, sieć funkcjonuje sprawnie oraz umożliwia wymianę informacji i usług na niespotykaną dotąd skalę. Sam internet wciąż ewoluuje, tworząc coraz to nowsze i ciekawsze zastosowania dla codziennego życia.
